Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (2024)

Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (1)Kobalt is een zwaar metaal dat van nature voorkomt in de bodem. Hoewel zowel dieren als mensen kleine hoeveelheden kobalt nodig hebben om gezond te blijven, kan overmatige blootstelling leiden tot kobaltvergiftiging. Dit gebeurt zelden in de werkomgeving, maar is ook in verband gebracht met bepaalde heupprotheses. De symptomen van kobaltvergiftiging kunnen ernstig zijn, waaronder neurologische schade en hartproblemen. Het is essentieel om de blootstellingsbron te vermijden of te verwijderen, zodat het kobaltgehalte in het bloed weer normaliseert. Soms kan de patiënt blijvende schade overhouden aan de kobaltintoxicatie en een verhoogd risico op kanker lopen.

  • Oorzaken: Door beroep of heupprothese
  • Kobaltgebruik en regelgeving
  • Symptomen
  • Ademhalingsstelsel
  • Endocrien systeem
  • Hersenen
  • Huid
  • Maag en darmen
  • Zintuigen
  • Diagnose en onderzoeken
  • Behandeling van kobaltintoxicatie
  • Prognose
  • Complicaties van overmatige blootstelling aan kobalt
  • Preventie van kobaltvergiftiging

Oorzaken: Door beroep of heupprothese

De overmatige blootstelling aan kobalt treedt op door dit element in te slikken, door dit in te ademen of anders door constant contact met de huid.

Beroep
De beroepsmatige blootstelling aan kobalt gebeurt bijvoorbeeld door metaalwinning, smelten, raffineren, in industrieën die snij- of slijpwerktuigen maken of gebruiken, of in andere industrieën die kobaltmetaal en kobaltverbindingen produceren of gebruiken. Kobaltverbindingen worden bovendien al eeuwenlang gebruikt om glas en keramiek een rijke blauwe kleur te geven. Ook bij de productie van wolfraamcarbide wordt gebruik gemaakt van kobalt. In deze beroepen gebeurt de blootstelling het vaakst via inhalatie (inademing).

Heupprothese
Kobaltvergiftiging komt eveneens voor bij de slijtage van sommige metaal-op-metaal heupprothesen (MoM-heupprothesen) die geproduceerd zijn van kobalt en chroom. Dit type implantaat is een kunstmatige heupkom die gemaakt is door een metalen bal in een metalen beker te plaatsen. Soms komen metaaldeeltjes (kobalt) vrij wanneer de metalen bal tegen de metalen kom wrijft bij het lopen. Deze metaaldeeltjes (ionen) komen dan mogelijk vrij in de heupkom en soms in de bloedbaan, waardoor kobalttoxiciteit ontstaat. De overmatige blootstelling aan kobalt door heupimplantaten gebeurt echter zelden met slechts enkele tientallen gemelde patiënten in de medische literatuur anno oktober 2020. Dit type kunstheup werd enkel geproduceerd van 1999 tot en met 2010. In The Journal of Medical Toxicology and Clinical Forensic Medicine is ook sprake van kobaltvergiftiging na een knieprothese met een vergelijkbare etiologie als de heupprothese.

Kobaltgebruik en regelgeving

Kobalt wordt nog steeds gebruikt in verschillende industrieën, waaronder de productie van oplaadbare batterijen, zoals lithium-ionbatterijen die in elektrische voertuigen worden gebruikt. De regelgeving rond het gebruik en de blootstelling aan kobalt is strenger geworden, met nieuwe richtlijnen voor veilige blootstellingsniveaus en verbeterde werkomstandigheden om de gezondheid van werknemers te beschermen.

Symptomen

Ademhalingsstelsel

Het ademhalingsstelsel is mogelijk getroffen, met astma (ontsteking van de luchtwegen in de longen), longfibrose (littekenvorming in longen met kortademigheid), een longontsteking, kortademigheid, een restrictieve longziekte (chronische longaandoening met hoesten), cardiomyopathie (hartspieraandoening), een vergroot hart en andere long- en hartproblemen als gevolg.

Endocrien systeem

Toxische bloedkobaltconcentraties veroorzaken ook endocriene stoornissen zoals hypothyreoïdie (een vertraagde werking van de schildklier), een struma (kropgezwel) en andere schildklierafwijkingen. Mogelijk is de productie van geslachtshormonen ook verminderd door een overmatige blootstelling aan kobalt.

Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (2)Hoofdpijn komt voor bij kobaltvergiftiging / Bron: Geralt, Pixabay

Hersenen

Neurologische schade komt ook voor door kobaltvergiftiging, zoals een depressie, geheugenproblemen, hoofdpijn, een veranderde mentale toestand, vermoeidheid, duizeligheid, vertigo, toevallen, tremoren (bevingen), tintelingen en prikkelende gevoelens (paresthesieën) en een doof of verminderd gevoel.

Huid

Ook de huid is mogelijk getroffen door een overmatige blootstelling aan kobalt. Rond de heupprothese bemerken patiënten met vergiftigingsverschijnselen mogelijk een allergie en ontsteking van de huid (allergische dermatitis). De patiënt heeft bovendien vaker opflakkeringen door eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid).

Maag en darmen

Misselijkheid, een verlies van eetlust, braken en diarree zijn gerapporteerde effecten van kobaltvergiftiging.

Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (3)Wazig zien is één van de symptomen van kobaltvergiftiging / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)

Zintuigen

Sommige patiënten lijden aan gehoorverlies, oorsuizen en/of andere problemen met het gehoorvermogen. Ook verschijnen soms fotofobie (overgevoeligheid voor licht), een wazig gezichtsvermogen en/of andere problemen met het gezichtsvermogen bij kobaltintoxicatie.

Diagnose en onderzoeken

Patiënten die een metaal-op-metaal-heupprothese gekregen hebben, krijgen een driemaandelijks bloedonderzoek en urineonderzoek om de kobalt- en chroombloedspiegels te meten. De kobalt- en chroomwaarden zijn wel steeds verhoogd bij patiënten met metaal-op-metaal-heupprotheses, maar te hoge waarden duiden op vergiftigingsverschijnselen. Toxische concentraties zijn groter dan of gelijk aan 5,0 ng / ml. Serumconcentraties van meer dan 10 ng / ml bij een patiënt met een op kobalt gebaseerd implantaat duiden op aanzienlijke slijtage van de prothese. Het is belangrijk dat patiënten met dit type prothese regelmatig een bloed- en urineonderzoek krijgen daar directe fysieke tekenen van een overmatige blootstelling aan kobalt lang verborgen blijft maar traumatische schade aanbrengt aan het lichaam.

Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (4)Soms is een medicamenteuze behandeling nodig om kobalt uit het lichaam te verwijderen / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling van kobaltintoxicatie

Een snelle medische behandeling verhoogt het succes op het herstel bij kobaltintoxicatie. De patiënt moet snel weg uit de bron van kobaltblootstelling. De behandeling van kobaltvergiftiging bestaat uit het verwijderen van de kunstheup indien deze de oorzaak is van de vergiftigingsverschijnselen. Bij patiënten met een normale nierfunctie nemen de kobaltbloedspiegels snel af en verdwijnen de symptomen van kobaltvergiftiging. Bij patiënten met een heupprothese is chelatietherapie (medicamenteuze behandeling om zware metalen uit het lichaam te verwijderen) enkel aangewezen indien de gezondheidstoestand van de patiënt dit toelaat.

Prognose

De kobaltgehalten in het bloed normaliseren van zodra de bron van blootstelling aan kobalt is vermeden of verwijderd. Bij sommige patiënten zijn door de blootstelling aan kobalt echter permanente veranderingen in het lichaam opgetreden.

Complicaties van overmatige blootstelling aan kobalt

Patiënten met een kobaltvergiftiging lopen soms een verhoogd risico op kanker.

Preventie van kobaltvergiftiging

Kobaltintoxicatie voorkomen kan door het dragen van beschermende kleding en het opvolgen van de veiligheidsvoorschriften op de werkvloer. Sinds 2011 worden metaal-op-metaal heupprothesen niet meer geïmplanteerd bij patiënten waardoor deze oorzaak voor kobaltvergiftiging is geëlimineerd.

Lees verder

  • Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
Kobaltvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kobalt (2024)
Top Articles
Latest Posts
Recommended Articles
Article information

Author: Horacio Brakus JD

Last Updated:

Views: 6044

Rating: 4 / 5 (71 voted)

Reviews: 94% of readers found this page helpful

Author information

Name: Horacio Brakus JD

Birthday: 1999-08-21

Address: Apt. 524 43384 Minnie Prairie, South Edda, MA 62804

Phone: +5931039998219

Job: Sales Strategist

Hobby: Sculling, Kitesurfing, Orienteering, Painting, Computer programming, Creative writing, Scuba diving

Introduction: My name is Horacio Brakus JD, I am a lively, splendid, jolly, vivacious, vast, cheerful, agreeable person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.